Czy zużywamy mniej plastikowych toreb na zakupy?

Lekkie, niedrogie i odporne na rozkład torebki foliowe stały się atrakcyjnym produktem towarzyszącym nam podczas zakupów. Jednak te same cechy, które czynią je tak atrakcyjnymi, przyczyniają się do zaśmiecania środowiska naturalnego, w tym szczególnie ekosystemów wodnych.

Według danych Eurostatu w 2022 roku w UE zużyto około 29,8 mld lekkich (czyli o grubości ścianki poniżej 50 mikronów) torebek plastikowych na zakupy (LPCB). Równocześnie większość z nich jest wykorzystywana tylko jeden raz, po czym staje się odpadem.

Skąd ten problem?

Niestety zużyte i niepotrzebne torebki foliowe niejednokrotnie wymykają się z łańcucha działań podejmowanych w celu ich dalszego zagospodarowania. Lekkie i mobilne mogą łatwo przedostawać się do środowiska naturalnego, gromadząc się przez setki lat w najróżniejszych ekosystemach, zanim ulegną rozpadowi.

Jednym z największych obecnie wyzwań związanych z zanieczyszczeniem środowiska plastikowymi torbami, jest ich przedostawanie się do mórz i oceanów. To właśnie w nich, plastikowe odpady, w tym torby foliowe, są niejednokrotnie mylone z pożywieniem przez ryby, ptaki i inne zwierzęta morskie.

Dla organizmów żywych, w tym również człowieka, odpady powstające z plastikowych toreb są szczególnie szkodliwe ze względu na możliwość powstawania mikroplastików, które mogą przenikać do łańcucha pokarmowego.

Dyrektywa UE ograniczająca zużycie plastikowych toreb

W odpowiedzi na problemy związane z powstawaniem nadmiernej ilości odpadów po plastikowych torbach, w dniu 26 maja 2015 roku weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/720 z dnia 29 kwietnia 2015 r. zmieniająca dyrektywę 94/62/WE w odniesieniu do zmniejszenia zużycia lekkich plastikowych toreb na zakupy.

Powyższy dokument zobowiązuje państwa członkowskie do podjęcia działań (opłaty, podatki, zakazy), które mogłyby ograniczyć zużycie plastikowych toreb. Wśród wyznaczonych celów znalazły się działania zapewniające, że:

• do dnia 31 grudnia 2025 roku poziom konsumpcji nie przekroczy 40 lekkich plastikowych toreb na zakupy/osobę lub
• lekkie plastikowe torby na zakupy nie będą dostarczane bezpłatnie w miejscu sprzedaży towarów lub produktów, chyba że zostaną wdrożone równie skuteczne instrumenty

Konsumpcja lekkich plastikowych toreb na zakupy w latach 2018-2022

Od maja 2018 roku państwa członkowskie mają również obowiązek składania Komisji Europejskiej sprawozdań na temat rocznego zużycia lekkich plastikowych toreb na zakupy.

Według najnowszych danych Eurostatu:

• od 2018 do 2022 roku zużycie LPCB (lekkich plastikowych toreb) zmniejszyło się o 29,4%,
• w 2022 roku w całej UE zużyto 29,8 mld lekkich plastikowych toreb na zakupy (co stanowi spadek o 4,7 mld toreb w porównaniu do 2021 r.),
• w 2022 r. każdy mieszkaniec UE zużywał średnio 66,6 lekkich plastikowych toreb na zakupy (co stanowi spadek o 10,8 toreb (14%) na osobę w porównaniu do 2021 r.).

Źródło: YouTube

Ile plastikowych toreb na zakupy zużywamy rocznie w Polsce?

Wśród krajów UE, które zużywają największe ilości cienkich i bardzo cienkich plastikowych toreb na zakupy są m.in. Litwa (249 toreb/os.), Łotwa (193 toreb/os.) i Czechy (185 toreb/os.).

Najmniejsze zużycie tego rodzaju plastikowych toreb na zakupy zgłosiły: Belgia (4 torby/os.), Polska (7 toreb/os.) oraz Portugalia (13 toreb/os.).

Źródło: Eurostat: Consumption of lightweight plastic carrier bags (LPCB) – version November 2024

Tekst: Amalia Gajec

Bibliografia:

1. Consumption of plastic carrier bags – estimates, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Consumption_of_plastic_carrier_bags_-_estimates (dostęp: 25.11.2024 r.).
2. 4.7 billion fewer lightweight plastic bags in 2022, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20241112-2 (dostęp: 25.11.2024 r.).
3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/720 z dnia 29 kwietnia 2015 r. zmieniająca dyrektywę 94/62/WE w odniesieniu do zmniejszenia zużycia lekkich plastikowych toreb na zakupy.
4. Sherrington Ch. i in., Scoping study to assess the feasibility of further EU measures on waste prevention and implementation of the Plastic Bags Directive. Part II, Implementation of Plastic Bags Directive, Eunomia Research & Consulting Ltd, Bristol 2022.